Ka Pali Ki Rit Ki Ria Ki Nongtrei Nongbylla

Ka Thma U Rangli Juki ryngkat bad ka Workers’ Power kaba dei ka Sengbah jong ki Seng nongtrei nongbylla ha Meghalaya ki la lum lang ia ki nongtrei-nongbylla ha kylleng ki jaka treikam bad la lah ban thaw bad pynlong ia ki Seng jong ki nongtrei-nongbylla ha ki jaka treikam jong ki. Ki Nongtrei-nongbylla, kiba la iawan lang ban thaw ia ki Seng nongtrei-nongbylla bad ka Wokers’ Power, ki kynthup ia kiba treikam ha ki Ophis Sorkar bad bym dei Sorkar, kiba treikam contractual ne kiba shu thung kam shipor, ki ad-hoc, ki casual, kiba bylla rep, kiba bylla ha ki jaka treikam ba pyniaid da ki riew shimet ne private company, kum ka nuksa kiba trei ha ki Hospital, ki dukan, ki jaka bam jaka dih, ki security guard, nangta ki nongdie jingdie ha madan bad kiwei de.

This slideshow requires JavaScript.

Kum ki nongtrei-nongbylla ngi shem ba ka don ka jingpynkhein ia ka Riti Synshar ka Ri, ka jingpynkhein ia ki ain ba dei kyrpang na ka bynta ki nongtrei nongbylla ne ki labour law da ka Sorkar Jylla Meghalaya,ka Sorkar Pdeng bad ruh da ki riew shimet bad ki Private Company. Kane ka jingpynkhein ia ki ain kiba iadei bad ki nongtrei-nongbylla ka la ktah shibun ia ka jingim ki nongbylla bad ka dei ka jingleh bein bad ka jingniew bein ia ki nongtrei-nongbylla kiba noh synniang shibun sha ka ioh ka kot bad ka roi ka par jong ka Ri.

Hangne ngin kdew ia ki jingpynkhein ia ki Ain kiba iadei bad ki Nongtrei-Nongbylla ha Jylla Meghalaya:

  1. Kiba bun ki tnat treikam ka Sorkar Meghalaya bad kiwei ki jaka treikam ha ka Jylla kim shym siew ia ka bai bylla katkum ba la buh da ka ain lane kata ka “minimum wage”. Ki tnat treikam ka Sorkar Pdeng ruh kim shym siew ia ka bai bylla katkum ka dor ne ka “minimum wage” ba la buh na ka bynta ki nongtrei-nongbylla ha ki tnat treikam jong ka.
  1. Ka bai bylla kaba rit tam, katkum ka ain jong ka Sorkar Meghalaya ka dei Rs.189/ shi sngi kata ia ki unskilled ne ia ki jaitkam ki bym donkam than eh ia ka jingnang jingtip kaba kyrpang bad ka dei kaba duna tam haba ianujor bad kiwei pat ki Jylla ha Ri India, katba ka dor ka mur ha iew ha hat ka la nangkiew bad ka jingrem ki mar ki mata ka long kaba shyrkhei tam ha ka Jylla jong ngi, haduh ba ka long kaba shitom ia ki nongtrei-nongbylla ban pyndap bad kyrshan ia ka iing ka sem bad wat ia lade hi ruh.
  1. Kiba bun bah ki nongtrei nongbylla ha Meghalaya kim ioh satia ia ki hok jong ki kiba long katkum ka ain, kum ka Gratuity ne ka song pisa kaba ki nongtrei-nongbylla ki dei ban ioh ha ka por ba ki shongthait, ka Provident Fund ne ka jingkynshew pisa kaba man la u bnai da ki nongaikam bad ki nongtrei, ka ESI kaba iadei bad ka koit ka khiah bad haba pang ba shitom ki nongtrei-nongbylla ki dei ban ioh ka jingsumar kaba paka katkum ka ESI Act, ki nongtrei-nongbylla ki dei ruh ban ioh ka Bonus ne haba ki nongaikam ki iohnong ki dei ban iasam lang ia kata ka jingiohnong sha ki nongtrei, ki dei ruh ban ioh ka bai buria haba jia ki jingmynsaw ha ka por treikam. Hynrei la shem ba ki nongaikam, kaba kynthup ia ka Sorkar bad ki riewshimet ki pynduh ia kine ki hok jong ki nongtrei nongbylla bad im im peit peit ki pynkhein ia ki Ain bad Riti Synshar ka Ri.
  1. Ki shuti bad ka jingai shuti ia ki nongtrei-nongbylla kim long kiba thikna bad don ki jaka treikam ba ki nongtrei-nongbylla kim ioh shuti bad kim lah ban shim shuti bad haba ki shim shuti ki shah ot ka bai bylla ne ka tulop. Kane ka long pyrshah ia ka ain bad ki nongaikam ki bym ai shuti ia ki nongtrei ki pynkhein ia ka ain. Ki nongtrei-nongbylla ki don ka hok ban shim shuti, ban shongthait bad pynjah thait ialade. Ki nongbylla ki don ka hok katkum ka ain ban ioh shuti 15 sngi ha ka shi snem ne kata ka “casual leave”,haba ki pang ki dei ban ioh shuti, ki kynthei ki dei ban ioh shuti ha ka por ba pun ba kha khun bad baroh ki nongtrei nongbylla ki don ka hok ban pyllang ia ki shuti jong ki kaba la tip kum ka “earned leave” bad ki ioh da ka jingsiew pisa haba kim pynlut ia kine ki shuti.Hynrei la shem ba ha Meghalaya kiba bun ki nongaikam ki pynkhein ia ki ain shuti bad ki pynduh ia ki hok jong ki nongtrei-nongbylla.
  1. Ki nongaikam kim pat shym la pyntreikam ia ka Sexual Harrassment Act 2013 ha ki jaka treikam ban iada ia ki nongtrei khamtam ia ki kynthei na ka jingshah leh be-ijot bad ban iada ia ka long rynnieng-man rynnieng jong ki.
  1. Kiwei pat ki jingmyntoi ba ki nongtrei-nongbylla ki dei ban ioh ha ki jaka treikam ki long ka jaka ri khyllung, ki jaka sumar bad ai jinghikai ia ki khun ki kti jong ki. Kine ki jingdonkam ba kongsan kim don bad ym pat shym la pynbiang satia na ka bynta ki nongtrei-nongbylla.
  1. Ka Sorkar Meghalaya ka kyntait ban pyntreikam ia ka ain jong ka Sorkar Pdeng kaba la thaw na ka bynta ka bha ka miat ki nongdie jingdie ha madan bad rud surok. Kane ka ktah shikatdei ia kiba im bad kamai jakpoh na kaba die jingdie ha madan bad rud surok.

    This slideshow requires JavaScript.

Ngi iakhot iawer ia baroh ki nongtrei-nongbylla ban iamir jingmut lang, ia ieng lang bad iakhun pyrshah ia ki bor kiba thmu bad pyrshang ban pynduh pyndam ia ki hok jong ki nongtrei-nongbylla. Ka jingkylla bad ka jingkyrkhu kan ym wan lymda ngi iamir jingmut lang bad ia ieng lang kum ki nongtrei-nongbylla bad thaw bad pynkhlain ia ki seng jong ki nongtrei-nongbylla kiba ialam da ki nongbylla hi.

Ngi Dawa:

  1. Ba ka Sorkar Jylla kan kyntiew ia ka bai bylla na ka bynta baroh ki nongtrei-nongbylla ha ka Jylla ka ban ia ryngkat bad ka jingpynkiew tulop kumba la ai jingmut da ka Fifth Pay Commission dang shen bad la kumno la kumno ka bai bylla kaba rit tam ka dei ban iaryngkat bad ka bai bylla kaba rit tam ba la buh da ka Sorkar Pdeng. Ka State Minimum Wages Advisory Board ka dei ban iakynduh bad pyrkhat ia ki bai bylla man la ka hynriew bnai katkum ka dor ka mur ha iew ha hat. Ngi tyrwa ba ki bai bylla sngi ki dei ban long kumne:

Agriculture ne kiba bylla rep ne trei NREGS
Unskilled (ki bym don ka jingnang jingtip kaba kyrpang)–Rs.308

Semi Skilled (kiba don malu mala ka jingnang jingtip)–Rs. 315
Skilled (kiba don ka jingnang jingtip)–Rs.342
Highly Skilled (kiba don ka jingnang jingtip kaba janai ha ka kam) – Rs 373
Clerical (kiba trei ki kam thoh) – Rs.342.

Nangta ki Nongtrei ha ki Kharkhana(Factory Workers), Ha ki par marpoh khyndew (Mine Workers),Kiba bylla ap dukan (Shop Assistants), Kiba treikam ophis (office workers), kiba trei casual/temporary, ki muster roll, kiba bylla tei iing tei sem bad shna surok (Construction and maintenance of Roads etc), Kiba sar iing sar sem bad kiba pynkhuid iing (Sweeping and Cleaning), Ki Nongtrei Hospital bad kiwei, ki bai bylla sngi ki dei ban long kumne
Unskilled – Rs. 448

Semi Skilled/Supervisor –Rs. 536
Skilled/Clerical –Rs. 625
Highly Skilled –Rs.700

Ki nonghikai ha ki Skul bym dei Sorkar (Private School Teachers):

Ki bym pat pyndep ia ki training–Rs. 536
Kiba la pyndep ia ki training Rs. 625

Na ka bynta ki Security Guards
ki bym bat suloi: Rs 506 

Ki Security Guards kiba bat suloi : Rs. 593

  1. Dei ban don ki kyndon bad nongrim ban kyntiew ia ka bai bylla ia ki nongtrei, kum ka jingjlan ka snem treikam bad ka jingtbit treikam, ka kyrdan pule bad kiwei. Kine ki dei ban long ki nongrim ha kaba kyntiew kam bad kyntiew ia ka bai bylla ki nongtrei.
  2. Na bynta ki kam kiba hap trei baroh shi snem bad ha baroh ki aiom ia ki nongtrei ym dei ban thung kum ki contract kiba tang shipor hynrei dei ban thung kum ki nongtrei ba neh kiba yn thung da ka jaka ne ophis aikam hi, ym lyngba ki contractor. Ym lah ban pdiang satia ia ka jingai jingmut jong ka 5th pay commission ban pynduh noh ia ki muster roll namar kane ka long kum ka jingriam ia ki nongbylla bad kin ngat ha ka shrip ka jinglongmraw ha ki riew shimet ne contractor kiba shim kabu bad pynkhein ia ki ain bad kan plie lad ruh ia ka jingiakhaii nongbylla bad jingban bein da ki riewshimet bad contractor. Kumta ngi dawa ba ka Sorkar Jylla kan pyrkhat biang halor kane bad ki nongtrei-nongbylla kim dei ki mar khaii.
  3. Ngi kyntu jur ia baroh ki nongtrei-nongbylla kiba trei ha ki tnat treikam ka Sorkar Pdeng kiba don ha ka Jylla ba ki dei ban peitngor bha bad pynthikna ba ki ioh lut ia baroh ki hok jong ki naduh ka bai bylla kaba biang kaba long katkum ki ain, ki shuti, ki bonus, provident fund, gratuity bad ruh ba ki tnat treikam ka Sorkar Pdeng ki dei ban pyntreikam ia ka bhah thung kam ne ka reservation policy ka Sorkar Jylla.
  4. Ka tnat treikam kaba peit ia ka bha ka miat ki nongbylla ha ka Jylla (Labour Department) ka dei ban pyntreikam ia ki ain bad pyndonkam thikna ia ka bor ban tehlakam ia ki contractor bad ki nongaikam kiba ban bein bad khnoit bein ia ki nongbylla bad dei ban thaw ki lad ban iada bad ai jingshngain ia baroh ki nongbylla.
  5. Dei ban don bad iasoi ia ki soskular thungkam na ka bynta baroh ki nongtrei-nongbylla bad ruh dei ban buh ha ki jingthoh kiba shai halor ki kam ba ki dei ban trei, katno ba ki dei ban trei, ka por treikam, ka bai bylla, nangta dei ban kdew shai ruh ia ki shuti bad kiwei ki jingdonkam. Ki Soskular thungkam kim dei pat ban pynkhein ia ki ain kiba la don lypa bad kim dei ban buh kyndon ban khang pyrshah ia ki nongbylla ban thaw ia ki Seng Nongtrei-nongbylla.
  6. Dei ban pyntreikam mardor ia ka hukum jong ka Supreme Court kaba iadei bad ka jingsiew bai bylla mar katjuh hapdeng ki nongbylla kiba trei kajuh ka kam. (Equal pay for Equal work).
  7. Dei ban pynrung ia ka kam trei iing briew ha ka Schedule jong ka minimum wage bad ia ka bai bylla jong ki nongtrei iing briew bad nongtrei kynta. Dei ban kdew shai ha ka Schedule bad dei ban ai ruh ka jingbatai kaba bniah halor ki jaitkam ba ki trei ha ki iing briew bad ba ia ka bai bylla sngi jong ki dei ban thew katkum ka kam ba ki trei.
  8. Ngi dawa ba ym dei ban pyntlot ia ki ain kiba la don lypa kiba iadei bad ki nongtrei-nongbylla. Pynban dei ban nang pynbha bad pynkhlain shuh shuh ia ki na ka bynta ban kyntiew ia ka jingim jong ki nongtrei-nongbylla. Ha kajuh ka por ngi dawa ba dei ban batai shai bad bniah da ka Ain halor ki kam bad ka jingtrei jingktah jong ki security guards.
  9. Dei ban pynskhem noh ia baroh ki nongtrei kiba ioh jingsiew honorarium kum ki Anganwadi ba la thung da ka Sorkar Jylla.
  10. Ia ki hok bad jingmyntoi ba ki nongtrei-nongbylla ki ioh kum ka Provident Fund, ESI bad kiwei ym dei ban aiti ha ki riewshimet ne ki company jong ki riewshimet ban pyniaid. Ngi dawa ba ka Sorkar Pdeng ka dei ban weng mardor bad pyndam noh ia ka jingthmu ban ai pyniaid ia kitei ki hok bad jingmyntoi jong ki nongtrei-nongbylla ha ki riewshimet ne private company.
  11. Ia ka bhah thungkam ne reservation policy ka Sorkar Meghalaya dei ban pyntreikam ha baroh ki jaka treikam private kum ki kompeni, ki dukan bad ki project etc hapoh ka Jylla.
  12. Baroh ki nongtrei-nongbylla ha ka Jylla ki dei ban ioh ia ki hok katkum ki ain. Ki dei ruh ban ioh ka burom, ka jingshngain bad ki jingiada. Ym lah ban len ba ki nongtrei-nongbylla la ki long kiba napoh ne nabar ka Jylla ki noh synniang shibun sha ka ioh ka kot hynrei ki don ki khep ba ki im hapdeng ka jingtieng, jingsyier bad jingartatien. Kumta ka dei ka kamram bad jingkitkhlieh jong ka Sorkar ban ai ka jingiada bad jingshngain ia ka trei ka ktah jong ki kumba la bthah da ki ain ban iada ia ki hok longbriew manbriew ne ki human rights law.
  13. Dei ban thaw ia ka kynhun bishar kaba laitluid ka ban pdiang ia ki jingujor bad bishar laitluid halor ki jingpynkhein ia ki labour law ne ain halor ki nongtrei nongbylla bad ban ai ka jingbishar ha ka por kaba biang.
  14. Ki nongaikam bad ki Contractor kiba la shem ba ki pynkhein ia ki ain bad ki bym treh ban siew ka bai bylla kaba biang briew, ki bymtreh ban kynshew sha ka provident fund bad ESI dei ban pynshitom bad pyndam noh ia ka license bad ym dei shuh ban shah ia ki ba kin pyniaid kam ne ai contract sorkar.
  15. Dei ban pyntreikam mardor ia ka Sexual harassment Act 2013 ha baroh ki jaka treikam.

Ia kitei ki jingdawa haneng yn ym lah ban pynurlong lymda ma ngi hi ki nongtrei-nongbylla ngi iamir jingmut lang, ia ieng lang bad iakhun lang kum ka Sengbah ki nongtrei- nongbylla. Sa shisien ngi khot ngi wer bad kyntu jur ia baroh ki nongtrei-nongbylla ban dawa ia la ki hok bad ban iasnoh kti lang bad iakhun lang na ka bynta ka lawei ba phyrnai ki nongtrei-nongbylla bad ka Jylla.

Phi lah ban kynduh ia ngi bad phone ha kine ki nombor-9863097754, 9436312576, 8974573670, 9774187462, 9862477325

Ngi khot ngi wer ia baroh sha ka Jingialang bad Jingiaiaid paidbah (Rally) jong ki Nongtrei-nongbylla ka ban long ha ka 1 MAY ha MADAN IEWRYNGHEP, Laitumkhrah, (FIRE BRIGADE) ha ka por 9 baje mynstep

Thma U Rangli Juki (TUR), Workers’ Power,Nazareth Hospital Workers’ Union, Meghalaya & Greater Shillong Progressive Street Vendors & Hawkers Association, NEHU Workers’ Union, MeECL Progressive Workers’ Union, Meghalaya Progressive Security Workers’ Union, ICAR Progressive Workers’ Union, NESAC Progressive Workers’ Union, NBPGR Progressive Workers’ Union, CAU Progressive Workers’ Union, Meghalaya Progressive Psychotherapists & Counselors Union, West & South West Khasi Hills Progressive Workers’ Union.

 

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers

One Comment

  1. Willstarbor Lyngdoh
    April 29, 2018
    Reply

    Enter Your Comment…L
    Long live TUR

Leave a Reply