Ka Politiks bad ka Saian Masi ha BJP

Ka Ing Bishar ha Khlieh duh jong ka India (ka Supreme Court) ha ka 12 tarik Naitung 2017 ka pynsangeh ia ka jingtreikam shipor ia ka ain ba wanrah ka sorkar u Narendra Modi ban khang ia ka jingkhaii masi ha ka ri India. Kane ka ain ba lah pynmih ha u bnai Jymmang kaba kyrteng Prevention of Cruelty to Animals (Regulation of Livestock Markets) Rules, 2017 ka lah wanrah shibun ki jingeh ia ki briew ka ri India khamtam ia ki nongrep, ki nongkhaii masi,muid bad kiwei ki jait mrad.

Da peit sani bad pule bha ia ki jinglong bad jingpyn treikam kane ka ain, ka kdew sha kawei ka lynti kata ban pynduh ia ka bam doh masi ha ri India. Hynrei ka ktah ruh ia kiwei ki briew ki bym bam doh masi hynrei ki ba pyndonkam ia ka masi ha ka rep ka riang bad ha kiwei pat ki jait kam khamtam sha nongkyndong. Ka ri India ka dei ka ri ki nongrep namar ym duna ia ka 55-65% ki briew ki ba trei ban shaniah ha ka rep ka riang ban kamai ja kpoh (livelihood). Kadei halor kane ka issue jong ka trei ka ktah (livelihood) ka Supreme court ka lah pynsangeh shwa ia kane ka ain ban treikam.

Ngi dei ban sngewthuh ba ka rai jong ka Supreme Court ka dei ban iada ia ka jingtrei jingktah namar lada kane ka ain ka trei kam kan pynduh lut ia ki kam ki jingtrei kiba iadei bad ki nongrep bad kiwei. Kane ka rai kam kren eiei ruh ia ka jinglaitluid ban bam doh masi. Hynrei ngi dei ban sngew shngai ba ka rai jong ka Supreme court ka khang lad ia ka Sorkar u Narendra Modi ban khang ia ka jingbam doh masi ha ka ri India baroh kawei. Lada kane ka ain u Narendra Modi ka trei kam, kan ktah bha ia ki nongbam doh masi kiba kynthup jin baroh ki jylla ka thain shatei lam mihngi kynthup ia ka Meghalaya bad kumjuh ruh ia ki thain sepngi ka India kum ha kerala, Tamil Nadu, Karnataka, Goa kidon bun ki paid kristan, muslim, dalit bad kiwei ki jait bynriew kiba bam doh masi katkum ka rukom jong ki.

Kumban kdew shi kyntien, ka dei tang ka Sorkar jylla kaba lah ban shna ai ban khang ia ka bam doh masi ha ri India bad ka dei ka Sorkar jylla ban shna ia ki iew ki hat, ia ka rukom khaii bad ter ter ia ki masi bad kiwei ki jait mrad. Namar kata bun ki Jylla ka ri kum ka Kerala, West Bengal, Karnataka, Meghalaya bad kiwei ki pyrshah ia ka ain ba wanrah da ka sorkar u Narendra Modi namar ka iai lait ia ka riti Synshar ba lah buh ha ka Konstitution jong ka ri India.

Nga lah ong Hangne ba kane ka ain ka ktah khambun shah ia ki nongrep ka ri India. Phi lah ban kylli kumno kane ka ain kan ktah ia ki nongrep bad ki nongkyndong? Katkum ki kyndon kane ka ain u nongrep ym lah shuh ban leit die ia ka masi sha ki iew ba u ju leit die man ka por. Mynta u donkam ban leit ioh ka jingmynjur ne permission na ki bor kiba halor shwa ban die ia ka masi. Bad u dei ruh ban pyntip ba ka masi ba u die kam dei ka masi ban pyniap shoh-doh, lym kumta ym ioh ka permit ban die ia ka masi.

Kane ka ain ka teh shibun ia u nongrep. Ka rukom im bad rukom trei ki nongrep ha kylleng ka ri India ka don jingiadei ba jan bha bad ka masi, muid, kulai bad kiwei ki jait mrad ki ba iarap ia u nongrep ban rep ha ka lyngkha. Ki nongrep ki dei ban die noh ia ki masi bad ki muid lada kim ai buin shuh lane ki sdang noh tymmen bad kim lah trei kam shuh ha lyngkha. Ban ri ia ki masi tymmen bad masi lyngki ka long ka jingduh ba khraw ia u nongrep. Ka suk ia u ban die ia kine ki masi ha iew ba jan tam bad ban thied pat da kawei ka/u masi ka khlain bad samla ka/u ban ai bainong ia u nongrep.

Kane ka ain ka khanglad ia u nongrep ban die ia ki masi ki bym lerkam shuh ia u. Lada kane ka ain ka trei kam u nongrep u hap iai ri ia kum kitei ki masi bad ki muid. Kane kan ktah bha namar ba u hap ban bsa ia ki haduh ba ki iap tymmen. Nalor ba ki nongrep ki dei kiba duk lypa ka jingkylli ka mih naei yn ioh pisa ban sumar sa ia ki masi ki muid tymmen. Bad lada u kwah ban die ia ki u dei ban leit sha jngai bha ha ki iew ba lah buh ka sorkar bad pan jingmynjur shwa ba yn ioh ka lad ban die ia ki. Kum ka nuksa u nongrep uba sah ha Shella u hap leit rah ia ka masi sha kawei pat ka jaka ka iew kyrpang ba lah buh da ka ain shwa ban yn ioh lad ban die ia ka. Shisha-shisha kane ka ain kan ksih ia u nongrep bad kan pynsep ia u shibun shah.

Nalor ba ka ktah ia u nongrep, kane ka ain kan ktah ruh ia kito ki nongkhaii ki ba don ka kam khaii lyngba ka iew masi, ka iew snieh masi/muid bad kiwei ki jait kam. Ka India ka dei kawei na ki ri kaba don ka jingkhaii ba khlain bha ha ka iew snieh mais/muid/kada etc ba ka shalan (trade) shabar ri. Kane ka ain kan ktah ia ka jingkhaii pateng (business) jong kito kiba don bad kiba trei ha kane ka jait kam.

Dei namar kata ka daw bun bah ki seng bhalang, ki seng khaii, ki seng treilang (union) bad kiwei ki ba trei ha ki kam shna juti bad kumta ter ter kiba pyrshah ia kane ka ain kaba lah ban pynduh ja ia ki. Nga dei ban kdew Hangne ba ka ing bishar jong ka Madras ha Tamil Nadu ka lah pynsangeh ia kane ka ain ha ha 31 tarik u Jymmang. Ka ing bishar ba ha Khlieh tam ka India ka Supreme court myn ha ka 12 tarik ka pynksan syndon ia ka rai jong ka Madras high court ba kane ka ain kan sangeh treikam ha baroh ka ri India.

Ka jingkylli ka mih kumno ba ka sorkar BJP kam sngewthuh ia kine ki jingeh jong ki briew lada kane ka ain ka trei kam ha ka ri? Hato u Myntri Rangbah ka ri India u Narendra modi ym don ki briew ki ba stad bad kiba peit jngai bad ki ba nud ban kdew ia ki jingduna bad ki jingdkoh jong kane ka ain? Balei ban da hap pynkdew bad pynshai da ka Supreme court ia kine ki jingduna ka ain?

Ka jingshisha ka dei ba ka BJP ka hap konguh ia ka RSS kaba dei ka kmie jong ka party. Ka RSS ka da kwah dik dik ban khang ia ka bam doh masi ha ri India. Naduh ba wan poi ka sorkar BJP ha u snem 2014 ka politik masi ka lah nang kiew bad nang shyrkhei kat nang mih ki sngi. Lah thung kyrpang ia ka panel lane ka National Steering committee ha u bnai Iaiong 2017 ba lah thung da ka sorkar u Modi ban pule bniah ia ka saian Masi, ban wad ia ka jingbha ba mih ka eit, ka jung, ka ksem masi bad ter ter. Kane ka committee kan pule bniah (research) kumno ban pyndonkam ia ka eit, ka jung, ka umbiah jong ka masi na ka bynta ka jingbha jingmiat, ka koit ka khiah. Kane ka committee kan sdang treikam noh da kaba sdang ia ki meeting ha u bnai Nailar ban wan. Ban pynksan ia ka projek saian masi kane ka committee kan pan jingiarap na ki tnat band ministry bapher bapher jong ka Sorkar India.

Don kiba ong ba ka politiks masi kan pynpait pynpra ia ka ri India ha ka liang ka niam bad ka riti dustur jong ki briew bapher bapher ka ri india. Ki Muslim, ki khristan, ki dalit, kiwei ki jait niam bapher bapher kin shem jingeh namar ba ka masi kam dei ka blei ne kam dei ka mrad ba kyrpang. Lada ka jingthmu jong ka BJP ka dei ban pynpait ia ki nongthep vote ha ka liang ka niam kata ki Hindu kiba mane ia ka masi bad kiwei ki bym dei Hindu, ka BJP kan jop suk ha ka eleksion ban wan namar ha ka ri India kumba 80% ki dei ki Hindu suda.

Hynrei ngi dei ban tip ba yn baroh ki Hindu ka ri India ki dei kiba mane ia ka masi. Ki Dalit ne ki nong hindu ki bapoh tam jong ka niam hindu (low caste) ki ju bam doh masi bad ki dei ki briew kiba don bun ki kam ki jam, khaii pateng bad ki masi, ki muid bad ter ter. Kine ki briew ki shah khein bein bha ha ki Brahmin hindu ne ki hindu ki ba halor katkum ka ain niam hindu. Don kiba ong ba ka RSS ka dei ka seng tang jong ki Brahmin Hindu bad ka kwah pynskhem ia ka niam hindu da kaba pynsaphret ia ki hindu ki ba hajrong bad ki bapoh tam. Kine ki Dalit ki dei kiba shah jingeh shibun shah lem bad ki Muslim hadien ba wan ka sorkar BJP.

Ka politiks masi kan ktah ym tang ia ki Dalit, Ki muslim Hynrei ia ki Kristan, Ki riewlum, ki adivasi bad kiwei. Kane ka jait politiks ka lah ban pynkulmar lut ia ka rukom Synshar ha ka ri India bad don kiba ong ba ka lah pynpoi ruh sha ka thma ing (civil war) hapoh ka ri. Ngi dei ban husiar ia ka rukom treikam ka BJP wat lada ka ong ba ka leh ia kine ki kam ban pynbha ban pynkiew ia ka ri India. Kane ka jingpynbieit jong ka BJP ka trei bha ha ki por eleksion. Ngi dei ban ong ‘em ngim treh ia kum kane ka jait politics’ bad ‘em ngim treh ia ka BJP’.

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers
Phrangsngi Pyrtuh Written by:

Phrangsngi Pyrtuh teaches in a college and is a fellow traveller

Be First to Comment

Leave a Reply