Kaei Kata Ka Jinglong Khasi?

Hato, haba lah ïaid kato ka bill lyngba ka KHADC ngi lah poi ha ka phang ba ngin hap ïai sngewthuh ïa ka jinglong Khasi. Ka jinglong Khasi kam shong tang ha ka snam ba hiar pateng, bad ruh ha ka jingtip-kur-tip-kha bad ka shongkha-shongman. Kaei kaba lah buh u Khasi myndai ka long kata kaba lah ohshrong ha u maw kiba ngi iohi mynta kum kita kiba ngi khot ki mawbynna. Ka ktien ‘kynmaw’ ka don kata ka ktien ‘maw’: ki Khasi ki dei ban kynmaw iakata ba la ohshrong ne lah pynsahdien da u longshuwa-manshuwa. Haba ki shna kane ka bill, ki kynmaw ne em balei ba ngi shim jait kmie? Ki kynmaw ne em balei ba ki mawbynna ki don kita ki maw kiba pynsahnam ïa ka Ïawbei^[1], U Kñi bad U Thawlang jongka? Balei ki Khasi ki mane bad ki burom pynsah jingkynmaw ïa kata ka Ïawbei? Namar ba ka long ka thymmei jong ka-tip-kur-tip-kha bad ka longïng-longsem bad ha kata, ka bud ka jinglong jaitbynriew Khasi. Haba ngi pyllait ïa kata ka bor jingbad kyrteng kur bad ngi thombor ia ka jinglong Khasi na ka kynthei kaba shongkha bad uta u bym dei Khasi, ka pynjulor ia ka stad buit jong u longshuwa-manshuwa ban pynjyllei ia ka jaitbynriew jong ngi sha jngai bad ka set patok sbak iaka ba kan bam tham ialade napoh-shalor; nangta ruh, kan pynjot ïa ka tip-kur-tip-kha, ka-longïing-longsem, bad shikatdei, ka ñiam-ka-rukom Khasi baroh.

Ka jingdon kata ka lehñiam kaba ngi khot ka ‘tang jait, ka pyni ruh ïangi ba ki longshuwa kim sang ïa ka jingshongkha bad kita kiba ki khot ki dkhar (dkhar ha ki por hyndai ka mut uta ne kata bym dei Khasi, ka ktien kaba mynta ka lah poi mut noh da kumwei). Kane ka lehñiam ‘tang jait ka pynkylla long ïa ka thei dkhar kaba shongkha bad u rang Khasi ba kan ïoh seng ïa ka-kur-ka-jait thymmai lem lang bad uta u rang haba ka shimti halade ki-dustur-ki-riti, ka lehñiam bad hangta ka rukom imlang-sahlang Khasi: ka la kylla long ka ïawbei jong ka kur thymmai bad u lok jongka u kylla long u thawlang jong kata ka kur. Ka ñiam Khasi kam dei kata kaba ngi sngewthuh kum ka religion ha ki sngi mynta hynrei, ïa u Khasi ka dei kata ka rukom imlang-sahlang kumba lah thoh U Rabon Sing, “ka ñiam kheiñ Khasi”; kata kaba la pynhikai bad pynsah kynmaw hiar pateng da kaba bud ha kaba trei-ba-leh. Haba ngi shongkha shongman bad uta u ne ka mynder,ka shong ha ngi ban ngin shong nonrim bad tip la ka jinglong Khasi bad ba ngin nym long kiba ingkhong shyllangmat bad klet noh la ka jong ka tynrai nongrim jinglong Khasi wat la ngi kylla long ki Kristan ruh.

Ka jingbakla jong ngi kam dei ba ngi shah ki mynder ri ban wan sha ka ri jongngi, ba ngi shah ban shongkha shongman bad ki hynrei, ka dei namar ba ngi lah klet la ki jinghikai, ki-dustur-ki-riti ba lah seng u longshuwa ba la hiar pateng naphang ki jingïathuh khana Khasi, ki jinghikai tymmen, ki jingthoh jong kito kiba ngi khot ki riewkhraw jingmut kum U David Roy, i Mei’iem Shortimai Syiem  (syiem sad Hima Khyrim mynshuwa), U Babu Jeebon Roy, U Phadar Sngi, bad bun kiwei. To ngin ïai pynstad ïalade shuwa ban ïaid ha ka lynti lamler kaba don tang ha ka jingdum jingpyrkhat, kaba bud tang ïa ka jingisih bad ka jingpynhiar thma kulmar ha kita kiba ngi khot ki mynder ri.

Ka jingstad u longshuwa kan don bad phi baroh bad U Blei un kyrkhu ïaphi. Khublei.

^[1] Ka Sein Jeit ha Pnar