KIBA SHUN BAD ISIH IA KI NONGDIEMADAN BAD BALEI?

Naduh ba ki Nongdie jingdie ha madan bad rud lynti jong ka Nongbah Shillong ki la iawanlang bad iamir jingmut lang kawei hapoh ka Seng Meghalaya &Greater Shillong Progressive Hawkers and Street Vendors Association na ka bynta ban iakhun ia ka hok kamai jakpoh, ki la mih shibun ki jingkren bein, ki jingisih bad hateng hateng ki jingbyrngem-byrthen pyrshah ia ki nongdie madan na ki briew bapher bapher.


Ka dur haneng ka dei ka General Body Meeting jong ka Meghalaya & Greater Shillong Progressive Hawkers & Street Vendors Association, 2018, Shillong

Ia kane ka jingshun-jingisih lah ban bynta ha ki ar bynta:

Da ki riewshit khlieh kiba isih bad shun iap ia kiwei khlem nongrim
2. Da ki heh ki hain, ki heh saipan bad ki “riewdonburom”

Kita kiba shun ne isih ia ki Nongdie madan, namar ba don napdeng ki nongdie madan kiba dei na kiwei pat ki jaid ki kynja, bad kane ka jait jingshun ne jingisih ka mih na ka jingtieng bad ka jingsheptieng iohba kine ki bar ri ne bar jylla kin sa tuh ne knieh lut ia ka jingdon jingem jong ki trai ri ne ia ka jinglong trai bad ki trai ri kin sa long mraw. Ka long kumjuh hi ia ki trai ri nangne kiba mad ia ka jingshah isih ne jingshah shun haba ki mih na la ka jong ka bri ban leit kamai ne shong skul sha kiwei pat ki jaka bad ki trai ri nangne ki im hapdeng ka jingsyier shabar na la ka jong ka iing ne ka shnong. Balei ka long kumne? Ka daw ka long ba ka jingshun ne jingisih hi kam ju lah ban pynbha ne kyntiew. Ka pynpait bad pynjot ha ka kyrteng jong ka jingtieng.

Niuma, kine ki riewshit khlieh ki dei hi ki briew kiba iakhun-iaksaid man la ka sngi ban pyndap ia ka jingim, ki iaksaid ruh kumno ban ia imlang-sahlang bad kiwei, ki dei ruh kiba wad ne donkam ia ka jingieid ne ban ia ioh paralok kumba long lem kiwei bad ha kajuh ka por da kaba ki leh kumne ban isih ne shun ia kiwei ka ai ha ki ia ka jinghun mynsiem bad ki sngew kumba ki la leh ei ei ha ka jingim.

Nangta shuh shuh kine ki riewshit khlieh ne ki riewshun briew kim dei kiba isih ne shun briew lynter ne man ka por. Ha ka jingshisha ki long kum ki myrsiang kiba rkhie haba ki paralok ki iarkhie, ki beh thong iano re iano haba ki paralok ki kthong briew bad ki kynran dien pat haba ki sngewthuh ba ka jingim jong ki ka don ha ka jingma. Kumta ki leh ia kiei kiei namar ba kiwei ruh ki leh. Ka long kaei kaei kaba sngewsih ba na kawei ka pateng sha kawei pat la thep la bsuh bad pynlong doh long snam ba dei ban shu mynjur matlah ia kaei kaba ong da kiba bun paid bad kane ka la tuh noh ia ka jinglaitluid jong ki briew ba ki lah ban jied hi ia kaei kaba ki kwah ban leh ha ka jingim bad ban shim ki rai kiba dei bad da ka jingtip bad jingshemphang, khlem da don mano manor uh kiba pynbor ne pynngeit ia ki.

Ha shuwa ba i mei in ioh lum da ki million ki pisa kutia kiba bsa pynim bad pynlong briew ia nga, I mei jong nga i dei i nongdie madan. Da ka jingkut jingmut kaba skhem ban pynheh pynsan bad pynlong briew ia nga, da ka jingngeit bad jingkyrmen kaba skhem i mei i phet shnong noh na Aizawl ban wan shong shnong bad kamai jakpoh ha Shillong.

Pule shaphang “ I mei jong nga i dei i nongdie madan” ha Raiot.

My Mother was a Hawker

Ym dei tang ba la pynheh pynsan ia kine ki riewshit khlieh ne nongshun briew ha ka lyer jong ka jingisih. Hynrei la pyndonkam bakla ruh ia ki kum ki atiar da kiwei pat ki riew donburom kiba ju pyndonkam ia ki riew shitkhlieh ban bein ban khoh ne ban leh ki kam jakhlia katba ialade pat ki riewdon burom ki kiar na ka tngit bad ka ahor jong ki riewmadan.

Phin lap ruh ba ka long ka jingshisha ba kine ki riew shitkhlieh kiba isih ne shun ia ki nongdie madan ki dei ma ki kiba nyngkong kiba ju mlien bha ban thied ki jain kup jain phong kiba stail bad laiphew rong ne ki mar ki matta na ki nongdie madan ha ka dor kaba bit bad ki rwai ki siaw ki kynud sur namar ba ki dang ioh ruh ban kynshew ka pisa sa na ka bynta ki jingbam ba sma iwbih na ki karai sdieh jong ki nongdie jingbam harud surok..

Nga sngewlem shisha na ka bynta jong phi ki riew shitkhlieh.

Kaba kham sngewtriem ka dei ka kynhun jong ki riewheh riewhain bad ki riew donburom kiba shong ha ki iing paki dulan , ha ki phyllaw ne kyrpong iing kiba pyngngad kiba ker tawiar da ki syntiew ki skud ha ryngkat ki ksew saphup , rongktieh bad thoh broin kiba shiphang shiphang ki talain tdong, ki kynthih ki wair i kum ba kin kynrup bad bam im kat ia ba don. Kine ki riewdon burom ki shong aram ha ki shuki bad miej dihsha bad la ka tawah kjat ki pyrsad myniem kum u ‘larhen bad ki biah phongrai ia ki nongdie madan.

Kine ki riewheh riew hain bad riew donburom ki mutdur samtawi ba ka pyrthei ka dei ka jong ki bad ki briew ki dei ban kynriah arliang surok , kumba kad ka duriaw basaw , haba ki iaid lynti ma ki.

Ki don tang kawei ban khnium bad tang kawei ban thnum ba kim lah shuh ban iaid laitluid bad ba ka jingitynnad ka la duh..

Ki pyrkhat ruh ba baroh ki briew ki dei ban thied ia ki jain kup jain phong bad ia kiwei de mar ki matta tang na ki dukan paki-dulan bad ha ka dor kaba tang ki Syiem ki Patsha ki kotbor. Em ym baroh ki don ka spah ban leh kumta, wat kito ki riew shitkhlieh ne ki rewshun briew, ym baroh na ki dei kiba don spah don tyngka ban thied ban pet tang na ki kaia kumba lah ma phi ki riew donburom.

Kiba bun bah ki nongbylla sngi bad ki nongtrei ki donkam ia ki nongdie madan kiba lah ban pynbiang ia ka kup ka sem bad ka bam ka dih ia ki khun ki kti jong ki ha ka dor kaba jem..

Ha ka aiom Krismas kiba bun bah ki briew khamtam kiba na ki shnong kiba jngai na ka Sor ki wan ban thied ban pet bad ki shem ia ka dor kaba jem na ki nongdie madan. Mano ki bym kwah ban thied ia ki jain ki nep ne ki mar ki mata ha ka dor kaba jem? Bad mano ki kmie ki kpa ki bym kmen ka mynsiem ban iohi ba ki khun kynthei ki khun shynrang baroh ki ioh mar shi jur ki juti bad shi kylliang ki spoti Krismas ha ki rong kiba pher bad phyrnai bad ruh ha ka dor kaba jem.

Wat sngew ei ei ma ngi ki rangli ki juki ngim lah bor ban thied ki mar ne ki jain kup jain phong kiba remdor na ki dukan paki dulan jong phi. Ngin ia phngian jied juti bad kynther ia ki sopti ba ki nongdie madan ki die harud lynti.

Kumta ki iakren shaphang ka jingitynnad ka Sor bad ka jingitynnad ha ki ka mut ba ki rangli ki juki, ki duk ki suk bad ki kup shilliang sem shilliang kim dei shuh ban don ha ki rud lynti ne ha ki iew ki hat bad ban pynthut ia ka jingim jong ki. Lehse ki mutdur ban ioh biang ia kito ki por jong ki sahep, ki dohlieh kiba ki dumok, kiba kren sih bad kiba tim ba tla ia ki mraw, bad ki klet noh pat ba ialade ruh ki la dei teng ki mraw..

Ki iakren shaphang ka jingiytnnad bad ha ki kam dei ka jingitynnad ba nylla jong ka mariang, hynrei ka dei ka jingdon ki dukan paki dulan, ki kali motor kiba heh bad rem dor, ki krem ki kroh ba la ring bor ding bad ki Cafe, ym ki dukan ja bad sha.

Ki nongthoh kotkhubor jong ka Nongbah ki shem ia ki nongialam bad nongkitkam jong ka Seng ki nongdie madan. Ki bor Sorkar ki la pyrshang ban kyndang ia ki nongdie madan Garo na Polo. Kumta ngi la ieng pyrshah ia kane ka jingleh donbor bad jingleh be ain. Ngi ki nongdie madan ngi dei ban long ka jingsarong jong ka Nongbah namar ym kum kiwei ki nongkhaii, ngi die ia ki mar ki matta kiba mih na la ka jong ka bri, ka kper kum ki soh ki pai, ki jhur ki jhep bad ki jingbam, khlem kano kano ka jingiarap ne jingkyrshan na ka Sorkar. Ka Seng ki nongdie madan ka sngewsarong ia ki dkhot jong ka kiba don ha Polo. Ngin iai khun bad ngin iai jop. 

Ki riew donburom ki dom ki bitar bad ki kren bein, kiei kine ki nongdie madan kiba sma syep sma iwtung kiba nud ban aireng bad ki bym pdiang ia ka roi ka par kumba kwah ma ki. Namarkata kim lah shah bad ki pyrshang da ki buit sha laki jong ki bad buit leh jubor jong ki ban pyntieng pynsmiej ia ki rangli ki juki bad kane ka dei ka jingleh kaba mynsaw kaba lah ban buh ia ka jingim jong ki briew bad kumjuh ia ka shong suk shong sain jong ka Nongbah Shillong ha ka jingma.

Hato ki tip mo bad ki don por ne don jingiatip lem ban tip ba ka jingdie jingdie ha madan bad rud lynti kam dei ka kam be ain? Bad ba ki Nongdie madan naduh ka snem 2016 ki la kyrpad bad dawa na ka Sorkar ban pyntreikam noh ia ka Ain jong ka Sorkar India kaba iadei bad ki Nongdie madan khnang ban lah ban weng ia ki jingeh baroh khamtam eh ia ka jingkhapngiah ka Sor bad ba ki Nongdie madan ruh kin ioh la ka hok, ka bhah ban kamai jakpoh katkum ka hok bad ka Ain ba ka Ri India ka ai ha ki.

Citizen’s guide to the laws about Hawkers & Vendors

Ki Nongdie madan ki la dawa bad kin iai dawa ban pyntreikam ia ka Ain jong ka Sorkar India na ka bynta ba kin ioh ban kamai jakpoh katkum ka hok bad ka nongkynti ba ka Riti Synshar ka Ri ka ai. Ha kajuh ka por kane ka Ain ba ki dawa kan weng ruh ia ki jingeh bad kan wanrah ym tang ia ka jingkylluid hynrei ia ka jingkhuid jingsuba , ka jingitynnad bad ka jingshngain ka Sor Shillong. Phewse ym don ba treh ban pynurlong ia kane namar ba kine ki nongdie madan kim iahap bad ka kyrdan jong ki kumta dei ban shu thom da ka bor bad weng jubor ia ki na sla kyndew. Kum kata ka jingthmu ka long ka bym lah ban pdiang bad ka Nongbah Shillong ka dei na ka bynta baroh, ym tang na ka bynta ki shi spah ngut ki heh ki hain ne ki riew don burom.  Ngin iai iakhun bad ngin jop.

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers
Roney Lyndem Written by:

Roney Lyndem works as counsellor and is a Union activist with Thma U Rangli Juki (TUR)

Be First to Comment

Leave a Reply