La Bteng Da Jingieit Blei

Їa ka thma na ka bynta ka jingieit ngi dei ban їakhun dohїap dohim haduh ban da jop” (Arundhati Roy)

Man la ka jaitbynriew ka don la ka khanatang shaphang ka jingthaw ia ka pyrthei-mariang bad ka jingїadei hadpeng ki khunbynriew bad u Blei, hapdeng ki khunbynriew bad ki para jingthaw lane ka jingїadei hapdeng ki para jingthaw. Ka jaitbynriew Hynῆiewtrep ruh ka don la ka khanatang bad ka thymmei saiῆpyrkhat- ha ka por ba dang kynthong ka pyrthei, ki khunbynriew ki їahiar-їakiew na bneng sha khyndew bad na khyndew sha bneng lyngba ka jingkieng ksiar. Nangta shuh shuh, sa ki khanatang kiba pher kiba їathuh ba ki khunbynriew bad ki mrad ki mreng ki їakren kawei ka ktien bad kane ka dei ka sotti juk ne ka aїom ksiar-ki sngi jong ka jingsuk, jingshngaiῆ bad jingpalei mynsiem. Ym tang ka jingїadei bajan hapdeng u Blei bad u briew, ka don ruh ka jingῆiewkor bad jingburom kylliang hapdeng ki para jingthaw.

Ha ka kitab Jenesis la їathuhkhana shaphang ka jingthaw jong u Blei ia ka pyrthei-mariang, ia ka sngi bad ka miet, ka khyndew, ka duriaw bad ia kiei kiei baroh kiba don hapoh jong ki. U la thaw ruh ia ki mrad, ki sim, ki jingri bad ki dohum. U la pynman ia ki jhur, ki soh bad ki jingbam. U la thaw pat ia ki briew bad ai ha ki ia ka jingkitkhlieh kaba khraw ban ri ban sumar bad pynneh pynsah ia ka jingthaw-jingpynlong pateng la pateng (Jenesis 1-2). Katkum ka Baibl, kiei kiei kiba u Blei u la lah thaw ki long kiba bha bad ba kordor. Ki riewstad Baibl ki batai ba ka kitab Jenesis ka kdew shaphang ka jingїadei hapdeng u Blei bad khun bynriew, hapdeng ki para jingthaw bad ka jingїadonkam markylliang. Kawei ka kynhun jingthaw kam lah ban im khlem kawei pat lane kawei ka kynhun jingthaw ka donkam bad shaniah ia ka jingim, jingsan jong ka ha kawei pat, kata ka “Theology of interdependence”. Ka kitab Jenesis lynnong 1 bad 2 ki їathuhkhana shaphang ka Eden bad ki sngi jong ka jingsuk, jingῆiewkor bad jingburom kylliang iwei ia iwei bad ha ka Baibl ia kane ka jingїadei ki khot ka jingieit.

Ha kajuh hi ka kitab Jenesis ka lynnong 6, la їathuh pat ba kata ka jingthaw-jingpynlong kaba bha bad ba kordor ka la sniewdur bad kata ka jingїadei ka la pra bad twa noh. Ha ka khanatang shaphang ka Diengїei, la їathuh ba ka pap ka sang ka la jyrsieh bad roi ha ka pyrthei kum ki sla jong ka Diengїei. Ki sla ki la nangheh nangpiar katba nangїaid ki por, kumta ka jingdum ka la taplup ia ka pyrthei-mariang baroh kawei bad ka ‘mei ‘ngi ka la phet rieh sha krem lamet krem latang bad khlem wanphai shuh bad ki khun bynriew bad ki jingthaw ki la shu tare haba dum.

Ka kitab Jenesis ka kdew shai kdar ia ka jingsniewdur noh jong ka pyrthei-mariang, “ Te u Trai u la їohi ba ka jingleh bymman jong u briew ka la khraw eh ha ka pyrthei…ka khyndew ka la pyut sniew…bad la pyndap ia ka da ka jingleh jubor” (Jenesis 6:5,11). Lada ka pyrthei-mariang ka la shah pynsniew dur naduh ka por jong ka kitab Jenesis, ki juh ki bor bymman bad ki bor ba leh jubor-ba leh donbor ki dang їai bteng ban pynjot ia ka pyrthei-mariang haduh mynta mynne. Ha kane ka spah snem ba arphew wei ka jingpynjot bad jingpynsniew ia ka pyrthei-mariang ka dei ka ishu kaba khraw kaba ka Balang ruh ka hap ban shim khia. Ka jingpynjot ka long ruh ia ka imlang sahlang bad ka synshar-bishar. Ka jingjot-jingtwa ka paw ha ka dur jong ka jingkhwan bad jingpyrkhat shimet. Ka juk “neo-liberal” ka hikai ia ngi ban pyrkhat shimet, ban khun ranab, ban rhah spah bad ban ym kheiῆ snep ia ka mynsiem ka jingim. Ha kane ka juk “neo-liberal” bad “market economy” ki briew kiba don ha ka bor bad kiba don spah ki khwan, ki leh donbor, ki їuhroit ia kiwei bad kim salia ban pynjot ia ka mariang tang ban їohlum spah. Ha kane ka juk don ar jait ki briew kiba lehjubor, kawei ka dei ka kynhun jong ki riewkieng atiar bad kawei pat ka kynhun jong ki riewdon iktiar.

Ha kane ka rukom, la nang їai pynsniew dur, pynpra bad pyntwa ia ka jingїadei hapdeng u Blei bad u khunbynriew bad hapdeng ki para jingthaw. Ha ka jingїathuhkhana shaphang u Noah (Jenesis 5 bad 6) la shem ia ka jingbitar jong u Blei halor ka jingbymman bad jingleh jubor jong ki briew kaba la jingpynsniew dur ia kata ka jingthaw-jingpynlong babha bad ba kordor. Ka jingbitar jong u Blei ka paw ha kine ki kyntien- “…la pyndap ia u da ka jingbabe, kat haduh ba u la ong, “Ngan pynduh khoit ia kine briew kiba nga la thaw…naba nga la sngewsih ba nga la thaw ia ki.” Ňiuma, shisien pule ia kane ka dkhot i kumba lah ban leh katba mon ia ka pyrthei-mariang bad i kumba u Blei ruh u lehmon bad lehbor ia ka -Da U mon u thaw ia ka bad da um mon shuh pat u lah ban pynjot kai ne pynduh-pyndam noh ia ka bad kane ka pynkha shibun ki jingkylli ne ki jingkynthoh.

Hapdeng ka jingdkut, ka jingpra bad jingtwa ka jingїadei hapdeng u Blei bad u khun bynriew, bad hapdeng ki para jingthaw. Hapdeng ka jingbitar bad jingbabe jong U Blei, ka jingieit sa shisien ka kam kynti bad ka leh la ka bynta ban wanrah biang ia ka jingїadei kaba la twa, ban wanrah biang ia ka burom kaba la jah bad ban pynthymmai ne thaw thymmai ia kaba la sniewdur. Ha kiwei ki kyntien, ka jingieit sa shisien pat ka pun lynti bad bteng ia ka jingїadei hapdeng u Blei bad ki jingthaw, hapdeng u Blei bad u briew bad hapdeng ki para jingthaw. Katkum ka kitab Jenesis, “Hynrei u Noah u la shem ka jingieit hakhmat U Trai” (6:8) bad ka їinglieng jong u Noah ka don la ka jong ka khana bad ka khubor babha. Ka khubor ka long ba da ka jingieit ka їinglieng ka kdup bad kynthup lut ia baroh khlem ka jingpynїapher, khlem ka jinglah shilliang bad jingleh shilliang khmat. Ka їinglieng u Noah ka ri pynim ia ki jait jingthaw baroh bad ka bteng ia ka jingim ha ka khyndew bad ka pyrthei-mariang baroh kawei.  

U Blei u ieit katta katta ia ka pyrthei”- Ka jingieit ka dei ka jinglong tynrai jong u Blei bad ka Baibl ka hikai ba ngim lah ban ieit ia u Blei lymda ngi ieit ia u parabriew- “Lada uno uno u ong ba u ieit ia u Blei, hynrei u isih ia la u parabriew, u long uba lamler…” (1 Їoannis 4:20). Ka dei kane ka jingieit Blei kaba la bteng pat ia kata ka jingkieng ksiar kaba la dkut, kane ka jingieit ka bteng bad wanrah biang ia ka jingїadei hapdeng u Blei bad u briew. Bad kane kajuh ka jingieit ka dei ban wanrah biang ia ka jingїadei, ka jingῆiewkor bad jingburom kylliang hapdeng ki parabriew bad para jingthaw. Ka jingieit Blei ka lah ban thaw thymmai ia ka imlang sahlang bad ia ka pyrthei-mariang kaba la jot bad twa.

Ka jingrwai shaphang ka jingieit, ha ka shithi ba nyngkong sha Korinth, da ki kyntien kiba shai ka kren kumne-“… lada nga don ka jingngeit (bor) baroh…ban pynkynriah ia ki lumbah-hynrei ngam don ka jingieit, ngam long ei ei…Nga lah ban ai baroh kaba nga don…hynrei lada ngam don ka jingieit, kane kam myntoi ei ei ia nga….Kine lai tylli ki їaisah: Ka jingngeit, ka jingkyrmen bad ka jingieit; bad kaba kham khraw tam na kine ka long ka jingieit”. (1 Korinth 13)

Ka jingieit kam dei ka jingjem mynsiem ne kaba shah jem ba ki briew kin leh katba mon halor ki para briew ne para jingthaw. Ka jingieit kam mut ka jingsngap jar ne ka jingpyndem tdong ne ka jinglong ῆiangkohnguh, hynrei ka jingieit ka treikam, ka їakhun bad їaksaid halor ka nongrim ka hok bad jingshisha. Ka jingieit ka їeng na ka bynta ki rangli ki juki, ka kdup bad kynthup ia kito kiba shah kyntait. Ka jingieit ka їeng pyrshah ia ki bor kiba ban beiῆ bad khnoit beiῆ. Bad ka jingieit kam pdiang ia ki jingleh jubor ne jingthombor bad kam tieng kam riej ban їaleh pyshah ia kita ki bor. Ha kaba kut, da ka jingieit ngin їakhun dohїap dohim haduh ban da jop bad ngin leh risa kmen.

Amen

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers
Kyrsoibor Pyrtuh Written by:

Kyrsoibor Pyrtuh is a pastor interested in intersection between theology and social power

Be First to Comment

Leave a Reply