Nangne Shano Ngin ïaid?

Ong ia ki Israel… ban sher dara ha khmat ka Pi Hahiroth, hapdeng ka Migdol bad ka Duriaw Basaw…” (Eksodus 14:2)

Ka Kitab Eksodus bad ki khana kiba don ha ka kim dei shuh kiba dang thymmai, la ïai ïathuh-ïai pynshai shynna ia ki na kawei ka por sha kawei pat bad yn sa nang ïai pule bad ïai ïathuhkhana ha ki juk ki ban sa wan. Ka Kitab Eksodus ka don ka khubor kaba khlaiῆ bad khraw ym tang ia ka jingim briew shimet, hynrei khamtam eh ia ki kynhun jaitbynriew ne ki kynhun briew kiba ïaid lyngba ka lawar ding jong ka jingshah khῆoit beiῆ. Ka kitab Eksodus ka long ka nongmuna ia ki jaitbynriew ne ki kynhun briew kiba ïeng ban ïakhun pyrshah ia ka jingthombor, jingleh shilliang bad jingleh bymhok jong kiba donbor. Kiba bun ki jaitbynriew ne ki kynhun briew ha ka pyrthei ki la pyndonkam ia ka khubor bad ki khana jong ka kitab Exodus na ka bynta ban ïakhun bad ïaleh ban ioh ka jinglaitluid.

Ka kitab Eksodus ka ïathuhkhana shaphang ka jinglaitluid bad ka jingïaidlynti sha ka jinglaitluid jong ka kynhun ki jaitbynriew, kaba kynthup ruh ia ki khun Israel, na Ri Ijipt sha Kanan. Kane ka jinglaitluid ka la jialong hadein ka jingïakhun pyrshah ia ka jingsynshar donbor jong ki Pharaoh.

Ka kitab Eksodus ka ïathuh ruh shaphang ka jingsdang thymmai hadien ka jinglaitluid bad ka lynti sha ka jinglaitluid kam dei kaba jem. Tang hadien khyndiat por ba ki la mih noh na Ijipt ki khun Israel ki la poi ha ka khim khait bad ka jingshaïong kaba khraw namar ba kata ka jingïaid lynti jong ki sha ka jinglaitluid i kumba kan kut noh. Ki khun Israel ynda ki la poi ha Pi Hahiroth dheng ki la lyngngoh bad dum dngiem, ki la dum ka buit ka stad bad ki la shaïong ban ïohi ia ka Duriaw Basaw kaba don hakhmat bad kaba khang lynti ia ki. Haba ki la mih noh na Ijipt hadien ka jinglaitluid, hato ki khun Israel ki la shu mih kyrkieh bad ïaid ruma khlem pyrkhat bad khlem plan shano bad nangno kin iaid? Ka Baibl ka ïathuh ba ki khun Israel ki la sher dara ha Pi Hahiroth ka shnong kaba don hapdeng ka Migdol bad ka Duriaw Basaw.

To ngin ïaphai khyndiat sha ka geography, ka Migdol ka dei ka sorbah kaba don shaphang shatei jong ka Ri Ijipt, katba ka Pi Hahiroth pat ka dei ka shnong rit kaba don ha ki phang mihngi jong ka wah Nile. Na kane ngi sngewthuh shai ba ki khun Israel ki dang don hapoh Ijipt bad kim pat ïaid palat ia u pud u sam ka Ri Ijipt ha ka jingïaid lynti jong ki sha ka jinglaitluid bad kumta ka dang long kaba suk ia u Pharaoh bad ki shipai jong u ban kem bad ringmraw biang ia ki sa shisien.

Ha Pi Hahiroth, ka Duriaw Basaw ka khang lynti ia ki khun Israel ban ïaid sha ka jinglaitluid bad na shadien ki shipai u Pharaoh ki beh ban kem mraw biang ia ki. Ha khmat ka don ka Duriaw Basaw bad na shadien pat ki kulai ïapom bad ki shipai u Pharaoh kiba beh thong ban pynïap bad ban kem mraw biang ia ki khun Israel.

 

Guernica : Pablo Picasso

Ki Khun Israel ki la poi ha ka khim khait, Shano kin ïaid? Shano kata ka lynti sha ka jinglaitluid? Ka Pi Hahiroth ka la dei ka shnong jong ka jingshaïong, ka jingdukha mynsiem, ka jingartatien bad ka la dei ruh ka shnong jong ka jingkhynwin. Ki khun Israel ki la ïasher dara hangta bad ki ïing dara jong ki ki la khynwin da ka jingïam bad jinglynῆiar kaba shyrkhei. Kiba bun ki la suba bad tharai sniew ia u Moses bad ia kiwei de ki nongïalam, ki la ïakylli para ma ki bad ki la kylli ruh na u Moses, ko Moses! Nangne shano ngin ïaid? Sha ka jinglaitluid ne sha ka jingïap? 

Ki khun Israel ki la dom bad bitar ia u Moses- “Ki la ong ha u Moses, “Hato ym don jingtep mo ha Ijipt? Hato phin hap ban wan ïalam ia ngi hangne ha ri shyiap ban ïap? … Ngi la ong ia phi ban ym pynsalia ia ngi bad ban shah ia ngi ban ïailong ki mraw jong ki nong Ijipt. Kan jin da la kham bha ban long ki mraw hangta ban ia kaba ïap hangne ha ri shyiap” Haduh katne ka jingduh jingkyrmen bad ka jingkren kutlad- Ha Pi Hahiroth ki khun Israel kim lah shuh ban pyrkhat ba kin dang lah ban ïaid shaphrang sha ka jinglaitluid.

Palat sanphew (50) snem mynshuwa, u Rev Dr. Martin Luther King Jr. u la kylli ia kane ka juh ka jingkylli “Where do we go from here? Chaos or Community”? Nangne shano ngin ïaid sha ka jingkhynwin, ka jingkulmar ne sha ka jingïalong kawei bad jingïakyrshan lem iwei ia iwei hapdeng ki jingeh? Sha ka jingkhwan myntoi shimet ne sha ka pyrkhat lang bad ka jingïabit-ïabiang lang? Sha ka jingbymhok, jingthok, jingshukor, jingbamsap, jingïapynïap bad jingshohnoh briew ne sha ka jinghok, jingkhuid, jingbeit bad jingai jingkheiῆ ha ka treikam treijam bad ka khaïi-pateng?

Ngi pdiang ia u snem thymmai da ka jingkyrmen ryngkat bad ka duwai ka phirat ba un long u snem uba khiah krat bad uba roi. Hynrei ngi la kit lypa ruh ia ki jingeh na ki snem kiba rim- ka khlam Ar Hajar Arphew (2020) ka la pynjulor bad ngi hap ban khyllie pat. Ka jingduk-jingkyrduh ka tied jingkhang ha man la ki thliew ïing. Ka jinglah shilliang ha ka ïoh ka kot bad mynta tyngkreiῆ ngi sakhi ba uba duk u nang duk tasam bad uba riewspah u nang riewspah khlem akor bad ka lhuh kaba shyrkhei ka pynïakhlad, pynïapait pynïapra hapdeng ki para kur ki para kha bad ka pynphiah kyrdan ha ka imlang sahlang, wat ha ki Balang ruh. Nalor ka jingduk ban sa ki jingpang kiba lai phew rukom bad la nang ban khia shuh shuh da ka sumar pang kaba rem dor haduh katta katta bad bun bah ki briew ki kit ram haduh ῆiuhmat bad ki hap ban bynda ia ki jingdon jingem tang na ka bynta ban ïoh ia ka jingkoit jingkhiah. Ki jingshah ban beiῆ jong ki kynthei kam pat kut, shi ban ka kynthei ka shah lehbeiῆ bad shah leh be ijot, ar ban ka shah tah matïong shi rta ka jingim, lai ban ka shah bishar bad shah lorni, saw ban ka shah kynnoh bad san ban ka shah pynïap shi syndon.

Hooid, ka Jaidbynriew bad ka Jylla ka don shibun ki mat ki jura bad ki kynrum kynram kiba dang hap ban ïatai bad ïapynbeit. Ki don pat ki mat kiba i kumba ym lah shuh ban ïapynbeit, ngi shu ïakyllaiῆ hajuh shi hajuh bad don ruh ki khep kiba wat la ngi kyang jam ban dawa, pynban ngim mon ban weng ia kita ki jingeh bad ban pynurlong ia ka jingdawa namar ba ka pynïohnong shimet iano re iano lada kata ka mat jingdawa ka ïai neh bad ïai im sah kum ka mat jingdawa. Kumta ngi donkam ban pyrkhat- ban puson thikna, ban pyrkhat thymmai bad shim khia kumno ngin leh. Ka bym lah ban long bad ka bym lah ban pdiang ban ïa pyrta shla ban “im bad ïap namar ka Ri” katba ha kajuh ka por pat ngi dang ia kmen toh hoh ha ka ïohei, ka bam ei bad ka bam arliang maloi. Kynmaw ba ka thok, ka shukor, ka khwan, ka shohnoh- ka pynïap briew bad ka politik jyllud khohwah kin khynῆiat ia ka Ri bad Jylla sha niamra.

Ha Pi Hahiroth, hapdeng ka jingshaïong, jinglyngngoh bad jingkhynwin u Moses u ud bad ïam hakhmat u Blei, pynban u Blei u jubab- ko Moses, “Balei ba me kyang jam ban ïoh jingïarap? Ong ia ki paidbah ba kin nang ïaid shaphrang”. Lada ha Pi Hahiroth ka mih ka sur blei bad ka kular blei kaba ong ia ki paidbah ba kin ïaid shaphrang sha ka jinglaitluid. Kumta ka jingduwai jong ngi ruh kan long ba u Blei un pyrsad mynsiem thymmai ha ngi bad hapdeng ka jingshaïong bad jingdum dngiem, ai ngin ïohsngew ia kajuh ka sur blei kaba ong, To Nang ïaid Shaphrang.

“Mynsiem jong nga, nang leit, 

Ki lum kiba dang sah;

Kim long kham eh, kim long kham khraw,

Ia kiwei ba la lah” (KHB 399)

Amen

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers

Kyrsoibor Pyrtuh is a pastor interested in intersection between theology and social power

Be First to Comment

Leave a Reply